Entrust your health to God.

 Entrust your health to God. If your illness or the doctor imposes something on you, accept it with the hope that through it God will accomplish what He wants. Of course, our self-denial should not lead us to death (which would be suicide ), nor should we have so much attentive care that it leads to self-love, but we should walk the middle road—that is, in faith we should do what is prescribed so that it is not considered to be suicide.

 But as to whether or not we shall get well through the means we use, in faith we leave this up to God. My child, have patience in all your sufferings. Illnesses provide great benefit to the soul when we endure them, as long as we blame ourselves for them, since we suffer from them primarily on account of our sins, and especially on account of our pride of heart.

Elder Ephraim of Arizona 

Counsels from the Holy Mountain
On Illness

Χωρίς Χριστό, Χάους και Kαταστροφή - Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας

Σηκώσατε τα μάτια σας και ίδετε την άνω Ιερουσαλήμ

Η ζωή του μοναχού είναι σταυρός καθημερινός. Ο Ιησούς Χριστός, μας καλεί να συσταυρωθώμεν όσοι Τον αγαπώμεν και μετά θα γίνη η ανάστασις της ψυχής, η πνευματική αγαλλίασις. Δριμύς ο χειμών, αλγεινή η πήξις, αλλά γλυκύς ο παράδεισος.


Σηκώσατε τα μάτια σας και ίδετε την άνω Ιερουσαλήμ, εκεί όπου η ευτυχία, η χαρά και η μακαριότης θα διαιωνίζηται εις τους αιώνας των αιώνων! Ω, τι χαρά, τι ευφροσύνη, αιώνια να ζη κανείς πλησίον του Θεού!
Ναι, παιδιά μου, ας αγαπήσωμεν αλλήλους, διότι εκεί είναι όλο αγάπη και όποιος δεν έχει αγάπην, εκεί δεν εισέρχεται.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας


Πατρικαι Νουθεσίαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α΄
Περί σωτηρίας ψυχής και Παραδείσου.

Do you think that He Who numbers the hairs of your head does not know the measure of your suffering?

 In this world, my child, people are divided into good and bad, rich and poor, educated and uneducated, noble and lowborn, smart and not so smart. All, however, have one thing in common: suffering. For without exception all people will suffer in their life. As the maxim says: “It is a wonder if anyone has been happy throughout his life”. So then, all people live in the kingdom of suffering. 

We know that suffering is something personal, which one must face alone. It is his cross, which he must carry, just as the Savior of the world, Jesus, carried His cross for our sake. So be at ease, my child, in the paternal hand, which at this time performs surgery on you by means of suffering, and be calm. Accept that God sends it to you, reconcile yourself with suffering, so that you will be able to face it. I know how difficult this is, but also how beneficial for your salvation. 

The saints rejoiced in their afflictions; let us at least accept ours with patience, and God will not forget even this miniscule, voluntary patient acceptance of His will, which is represented by suffering. My child, muster the powers of your soul when you suffer, and try to understand the purpose of suffering, through which God opens heaven for you. 

Do you think that He Who numbers the hairs of your head does not know the measure of your suffering? Yes, He knows it. Therefore be at rest, trusting in our heavenly Father. Do not grow weary; with our Christ’s help you will pass through everything, and will also become His heir in the boundless fortune of our common Father. Amen.

Elder Ephraim of Arizona

Counsels from the Holy Mountain
Chapter Two
On Afflictions, Pain, and Labors

« Όπου εύρω σε, εκεί και κρινώ σε».

 « Όπου εύρω σε, εκεί και κρινώ σε». Να η αξία της στιγμής, σε εύρεν εν μετανοία; Σε έφθασεν εν εξομολογήσει; Σε επρόφθασε με το « ήμαρτον, Πάτερ, εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου»; ( Λουκ. 15,18 ). Σε προσήγγισεν με το δάκρυ της γνησίας μετανοίας και αυτομεμψίας; Ιδού εις μίαν στιγμήν χρόνου σε κρίνει ο Θεός καθώς ελάλησεν, « πιστός ο Κύριος εν τοις λόγοις Αυτού» ( Ψαλμ. 144.13 ). 

Εάν εις το ανάπαλιν σε εύρη, ω άνθρωπε, τότε θα ανοιχθούν τα μάτια της ψυχής και θα ίδης τι εζημιώθης, αλλά τι το όφελος! Άμα κρίνη ο Θεός τον άνθρωπον, τότε περιττή η μετάνοια. Όταν τελειώση η πανήγυρις, περιττά τα πολλά λόγια, το παν ετελείωσε! 

Ω, τι μέγα μυστήριον τούτο! Ω Θεέ μου, γλυκέ μου Ιησού, άνοιξόν μοι τα όμματα της ψυχής μου, ίνα ίδω καθαρώτατα τούτο το μέγα μυστήριον της αιωνίου σωτηρίας μου, ίνα ετοιμάσω εφόδια δια της χάριτός Σου βοηθούμενος, ίνα μη εν τω τέλει του βίου μου μεταμεληθώ χωρίς όφελος. 

Ως βλέπεις, τίποτε απολύτως δεν κάμνω, αλλά όλος λελέπρωμαι από πάθη, δώρησέ μου δάκρυα και μετάνοιαν ολόκληρον, προτού να έλθη η εσχάτη ώρα, καθ’ ην θα ακούσω την φωνήν Σου: « Ετοίμασον τα περί του οίκου σου, αποθνήσκεις και ου ζήσεις».


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

Πατρικαι Νουθεσίαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ΄
Περί Αμαρτίας, Μετανοίας, Πένθους και Δακρύων.

Ταπεινώσου και εξομολογού εις το εξής

Ταπεινώσου και εξομολογού εις το εξής, διότι η εξομολόγησις εμπερικλείει την αγιωτάτην ταπείνωσιν, άνευ της οποίας δεν σώζεται κανείς.

Χαρά μεγάλη δια τον διάβολον, όταν κατορθώση και πείση τον άνθρωπον να κρύψη τους διαβολικούς λογισμούς, και τούτο διότι θα πετύχη τον μελετώμενον ψυχοφθόρον σκοπόν του.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας
Πατρικαι Νουθεσίαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ΄
Β΄ Περί Εξομολογήσεως και Πνευματικού Ταμείου.

Man’s life is a martyrdom

 Man’s life is a martyrdom. Ever since we fell from true happiness we gather the fruit of disobedience: “Thorns and thistles will the earth bring forth to you” (Gen. 3:18 ) –the earth of the heart will, too. How will we know that we are exiles, if not through afflictions and torments? 

There is no person who does not have something that afflicts him. Pious Christians are afflicted, too, but in the depths of their souls they also have the hope that one day the many afflictions will result in blessed repose for them. Without afflictions and sufferings let no one expect repose in the life beyond the grave. That life is for those who have labored and were heavy-laden by the weight of this present life. 

Of course, the saints had much grace and spiritual strength, and they rejoiced in suffering. But we, and I first of all, suffer and sometimes our patience breaks. But glory be to God, Who enlightens us to repent and correct ourselves. “The spirit indeed is willing, but the flesh is weak.” (Mt. 26:41 ).

Elder Ephraim of Arizona 


Counsels from the Holy Mountain
Chapter Two
On Afflictions, Pain, and Labors

Ας δοξάσωμεν τον αναστάντα Κύριον

Ας δοξάσωμεν τον αναστάντα Κύριον, που μας ηξίωσε να εορτάσωμεν την αγίαν Ανάστασίν Του ευχόμενοι, ίνα μας αξιώση ο Θεός να εορτάσωμεν και τον αιώνιον Σαββατισμόν εις τους ουρανούς, εις την νέαν Ιερουσαλήμ, εις την αιωνίαν χαράν, «και την χαράν ταύτην, ουδείς αίρει αφ’ ημών». 

Ναι, παιδί μου, διότι την επίγειον την διαδέχονται και πάλιν θλίψεις, αίτινες δύνανται να την εκμηδενίζουν, ενώ εκείνην όχι, ρέουσά εστιν αενάως ως από πηγής αστειρεύτου και ζωηφόρου.
 

Ας βιαζώμεθα εις τα χριστιανικά μας καθήκοντα, ίνα επιτύχωμεν να εορτάσωμεν το αιώνιον Πάσχα, πλησίον του Χριστού μας και να Τον βλέπωμεν πρόσωπον προς πρόσωπον προς μακαρίαν απόλαυσιν χωρίς να την διακόπτουν πλέον πειρασμοί και απογνώσεις.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

Πατρικαι Νουθεσίαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α΄
Περί σωτηρίας ψυχής και Παραδείσου.

God is the Physician of our souls

 

 A physician torments a sick person with operations, bitter medicines, amputation of body parts, etc., with the purpose, of course, of curing him and not of torturing him out of wickedness. Likewise God, as the Physician of our souls and bodies, heals us with all kinds of medicines, afflictions, and sufferings to give us our spiritual health, which is the greatest good that exists. But those who are indignant and do not bear it patiently—like me—lose the spiritual benefit and thus gain only pain. 

 

So since God saves us in such a miraculous way, we have the necessary obligation to thank Him unceasingly and to bless His All-holy Name. We should do so not only with our mouth, but primarily with our works, so that no deed of ours may offend God’s grandeur. For if we bless Him with our lips and revile Him with our works, then we are mocking Him. Let us make an effort not to grieve our Christ by any offense, so that the Holy Spirit may rest in our souls. Amen.

Elder Ephraim of Arizona
 

Counsels from the Holy Mountain
Chapter Two
On Afflictions, Pain, and Labors

Εν χαρά μετά του Πατρός μας Θεού, που μας περιμένει, πότε να γίνωμεν έτοιμοι, δια να μας καλέση δια πάντα πλησίον Του!

Τώρα την Άνοιξιν, που η φύσις φορεί την ωραιοτέραν της στολήν, ανέκφραστος η απόλαυσις, όταν συνοδεύεται με πνευματικήν κατάστασιν. Όντως τα πάντα εν σοφία εποίησεν ο άγιος Θεός! Δεν χορταίνει η ψυχή να θεωρεί το κάλλος της φύσεως, ώ, εάν ανεβάση τον νουν του και υπέρ την γήϊνον ταύτην σφαίραν, εις την άνω Ιερουσαλήμ, εις τα αμήχανα κάλλη του παραδείσου, εκεί πλέον σταματά την ενέργειάν του ο πεπερασμένος και γήϊνος νους.
Εάν εδώ εις την εξορίαν, εις την γην του κλαυθμώνος και της κατάρας, έδωκεν ο άγιος Θεός τοιαύτης καλλονής απόλαυσιν, ποία άραγε έσται εκεί, που κατοικεί Αυτός ο Θεός;
Όντως «ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού, προς την μέλλουσαν δόξαν και ευτυχίαν»!
(Ρωμ.8,18 ).
Θέωσις, παιδί μου, εις τους ουρανούς, εκεί αφαιρέσει Κύριος ο Θεός παν δάκρυον εκ των οφθαλμών και λύπην και πόνον και στεναγμόν. Διότι εκεί βασιλεύει πολίτευμα αγγελικόν, όπου το έργον ύμνοι και ωδαί πνευματικαί!
Εκεί Σαββατισμός αιώνιος! Εν χαρά μετά του Πατρός μας Θεού, που μας περιμένει, πότε να γίνωμεν έτοιμοι, δια να μας καλέση δια πάντα πλησίον Του!
Εκεί κάθε σεσωσμένη ψυχή θα ζη μέσα εις άβυσσον αγάπης, γλυκύτητος, χαράς, εκπλήξεως και θάμβους!


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας
Πατρικαι Νουθεσίαι
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α΄
Περί σωτηρίας ψυχής και Παραδείσου

Struggle upon the raging waves

  It is very consoling, my child, that each one of us will receive his reward based on how much he has labored for the love of Christ. It involves much labor to bear the burden of souls in the present era which is ruled by egotism and self will. Let us not lose our courage; for invisibly present is Jesus, Who will rebuke the stormy sea of trials and bring the calm of grace. Struggle upon the raging waves; call upon the only all-powerful God: “Lord, Lord, look down from heaven and behold my trials and perfect my soul to do Thy will, for Thou art my God.” (cf. Ps. 79:15-16 ).

Elder Ephraim of Arizona
Counsels from the Holy Mountain
Chapter Two
On Afflictions, Pain, and Labors

Pilgrimage to Holy Archangels Greek Orthodox Monastery, Kendalia, Texas

One of Elder Ephraim's monasteries in North America.

http://holyarchangels.com/

Ας είμεθα λοιπόν πάντοτε προσεκτικοί και έτοιμοι δια το ανεπίστροφον ταξίδιον του Ουρανού

 Ο καιρός της παρούσης ζωής παρέρχεται ανεπαίσθητα, αθόρυβα και το ποινικόν κάθε ανθρώπου βαρύνεται με την πάροδον του χρόνου, χωρίς τούτο να γίνεται αντιληπτόν απ’ αυτόν τον ίδιον. Κάποια ημέρα θα το εννοήση και θα απορήση και θα είπη: Άράγε που ήταν τόσα αμαρτήματα συναγμένα και εγά ο τάλας τα ηγνόουν; Οίμοι, τον ταλαίπωρον, τι με περιμένουν τώρα! Πως θα περάσω τα τελώνια!
 

Ναι, παιδί μου, τοιουτοτρόπως θα μας συμβούν εις όλους μας. Μόνον τώρα ας ετοιμασθώμεν το γρηγορώτερον, διότι δεν γνωρίζομεν ποίαν ημέραν και ώραν θα έλθη ο Κύριος να μας κτυπήση την θύραν της ψυχής μας, δια να μας καλέση προς απολογίαν. Ας είμεθα λοιπόν πάντοτε προσεκτικοί και έτοιμοι δια το ανεπίστροφον ταξίδιον του Ουρανού.

Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας
Πατρικαι Νουθεσίαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ΄
Περί Αμαρτίας, Μετανοίας, Πένθους και Δακρύων.

The devil greatly rejoices when he manages to persuade a person to hide diabolical thoughts

Humble yourself, and from now on confess, for confession contains most holy humility, without which no one is saved.
The devil greatly rejoices when he manages to persuade a person to hide diabolical thoughts.
This is because he will achieve his premeditated, soul-destroying goal.

Elder Ephraim of Arizona

Counsels from the Holy Mountain
On Confession and Spiritual Accounting

“As I find you, I will judge you” (cf. Ez. 33:20 )

“As I find you, I will judge you” (cf. Ez. 33:20 ). Behold, the value of a moment. Did He find you in repentance? Did He meet you in confession? Did He reach you saying “I have sinned against heaven and before you”? (Lk. 15:18 ). Did He approach you when you had tears of genuine repentance and self-reproach in your eyes? Behold, it is in one moment that God makes his decision. “The Lord is faithful in all His words” (Ps. 144:13 ). 

However, if He finds you otherwise, O man, then the eyes of your soul will open, and you will see what you have lost—but what is the use? If God condemns a person, repentance is futile; when the “fair” of life ends, words are pointless. It is all over! Oh, what a great mystery this is! O my God, my Sweet Jesus, open the eyes of my soul that I may see very clearly this great mystery of my eternal salvation, so that, helped by Thy grace, I may prepare provisions and not repent at the end of my life to no avail. 

As Thou dost see, I do absolutely nothing and am entirely leprous with passions. Grant me tears and complete repentance before the last hour comes, when I shall hear Thy voice, “Set thy house in order, for thou shalt die and not live” (Is. 38:1 ).

Elder Ephraim of Arizona

Counsels from the Holy Mountain
Chapter Three
On Sin, Repentance, Mourning, and Tears

Ελεημοσύνη

Περί Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή

Pilgrimage to St Nektarios Holy Monastery Roscoe, NewYork - Προσκύνημα στην Ιερά Μονή Άγιου Νεκτάριου, Roscoe, Νέα Υόρκη

One of Elder Ephraim's monasteries - Ένα από τα μοναστήρια του Γέροντα Εφραίμ

chanting by the Fathers of the monastery-- ψαλλει ο χορος των πατερων 

http://www.stnektariosmonastery.org/

Do not grow tired of crying out to Christ

We are disciplined that we may become worthy of the heavens. The heavenly Father disciplines us in every way in order to form a spiritual character within us, so that we may resemble our heavenly Father as His children. 

We must nurture in ourselves characteristics with clearly reflect that we are legitimate sons of God. Let us be distinguished in patience, in meekness, in love, in brotherly affection, and so forth—characteristics of God’s children, who are about to inherit, along with Christ, the boundless spiritual riches of the heavenly Father. Be courageous, my child, in the struggle; through many tribulations we shall ascend to heaven. 

The path of our salvation is strewn with thorns, and we shall have pain and shed blood; but be patient. The blessed hour will come when all the pain and blood will inscribe our names in the book of life! Then we shall bless God, Who with unfathomable wisdom devised pain and affliction as a means of great salvation. 

Do not grow tired of crying out to Christ, if you want your mouth to be sanctified. As for the temptations which you see in your sleep, do not think about them, but disregard them, for they themselves do not have any substance. When you disregard them, they will not bother you.

Elder Ephraim of Arizona

Counsels from the Holy Mountain Chapter Two
On Afflictions, Pain, and Labors

Μέσα εις τας θλίψεις υπάρχει ο Χριστός

Μέσα εις τας θλίψεις υπάρχει ο Χριστός και εις την ανάπαυσιν το πνεύμα του διαβόλου. Εις αυτήν την τραγικήν δοκιμασίαν που επέρασεν ο Γέροντάς μου Ιωσήφ, πόσον ησθάνετο τον Χριστόν!

Ενώ εις άλλους η ώρα της προσεγγίσεως του θανάτου προξενεί τρόμον και φόβον, αυτός τω έρωτι του Χριστού διετέλει. Τι θαύμα τούτο! «Ο Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» ( Εβρ. 13,8 ).


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας 



Πατρικαι Νουθεσίαι
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β΄
Περί θλίψεων, πόνων και κόπων. 

Δεν γνωρίζεις, παιδί μου, ότι δωρεάν σώζει τον άνθρωπον ο Θεός

Δεν γνωρίζεις, παιδί μου, ότι δωρεάν σώζει τον άνθρωπον ο Θεός; Βεβαίως οι κόποι δείχνουν την προαίρεσιν του ανθρώπου και όχι αυτοί καθ’ εαυτοί δύνανται να απαλλάξουν τον άνθρωπον εκ των παθών του, αλλά δια να μάθωμεν να ελπίζωμεν εις τον Θεόν και όχι εις τους κόπους μας, επιτρέπει ο Θεός μετά από κόπον να μην έχωμεν φυλαχθή από το κακόν. Συν τω κόπω να λέμε λοιπόν ότι, εάν δεν φυλάξη ο Θεός τον άνθρωπον, τα έργα του είναι άνεμος και φεύγουν κούφια.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

Always be prudent in your words

Always be prudent in your words; that is, first think and then speak; do not let your tongue run ahead before you think what you have to say. 

Do not become bold in talking much, my child; many are the evils from this evil boldness. Flee from it as from fire or a viper!

Elder Ephraim
Counsels from the Holy Mountain
On Silence, Idle Talk, and Boldness

The comfortable life is very hazardous for eternal salvation

Glory to the only wise God, Who knows how to extract the sweet out of the bitter and thus enrich our knowledge out of His boundless love toward us. He scourges us with afflictions and trials, so that He can draw us near Him; for He knows that through the sorrowful things of this present life, man remains near Him and is saved.
 
The comfortable life is very hazardous for eternal salvation. It is not the Spirit of God that dwells in those living in comfort, but rather the spirit of the devil, according to the saying of the Fathers. For this reason, in this life’s sorrows we need to have patient and thanksgiving, for God is well pleased with both of these virtues. May the Lord give us much patience in our life’s sorrows, so that in everything we may thank the Giver of good things Who provides for us.


On Afflictions, Pain, and Labors 
Counsels from the Holy Mountain
Elder Ephraim

Πόνος και Δάκρυ

Χρειάζεται να είμαστε υπάκουοι

Με την υπακοή ο άνθρωπος αποβάλλει κυρίως τον κακό δαίμονα της υπερηφανείας, που φέρνει όλα τα κακά και εισάγει την ταπείνωση.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

Να είστε προσεκτικοί σ'αυτό που λέτε στους άλλους

Μερικές γυναίκες, που θέλουν να κάνουν έκτρωση, πάνε και συμβουλεύονται: «Τι να κάνω βρε αδελφή;»

«Τι θες και το κρατάς, τόσα παιδιά έχεις, δεν το ρίχνεις!»

Αυτή λίγο ήθελε, ήταν κατά το ήμισυ αποφασισμένη. Συμπλήρωσε και το άλλο μισό η άλλη με τον λόγο της και πάει, ρίχνει το παιδί και γίνεται ο φόνος! Βέβαια έχει και η άλλη την ευθύνη για τον μισό φόνο.

Ή όπως μερικές μητέρες, που δεν έχουνε μυαλό, αν τύχη η κόρη τους να κάνη ένα λάθος, την συμβουλεύουν: «Άντε, θα γίνουμε ρεζίλι, πήγαινε και βγάλτο». Πάει η κοπέλλα και το σκοτώνει το παιδί. Ποιος έχει την ευθύνη; Η μάνα, που είπε αυτήν την συμβουλή. Βλέπετε ένας λόγος τι κακό μπορεί να κάνη; Γι’ αυτό θέλει πάρα πολλή προσοχή στα όσα λέμε. Πόσο πάει να μας υποσκελίση ο διάβολος!….

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης

On Salvation and Paradise

 

Everything will pass and will end as if had never existed, whereas works done in God will remain with the soul that worked them so that the worker may reap eternal life from them. 

 

Blessed are the spiritual philosophers of God, who give away transient things and store up eternal things, so that when they depart, they will find their treasures in God’s treasury with accrued interest. 

 

Blessed are they who clean their hearts from the weeds of sin and cultivate the good seed, for the time will come for them to reap sheaves of eternal life! 

 

Blessed are they who sow tears with spiritual fasting, that is, always hungering and thirsting for good works, for they will reap eternal joy!

Elder Ephraim of Arizona
Chapter One
Counsels from the Holy Mountain 

"Let not your heart be troubled, nor let it be afraid (Gospel of St. John 14:27)."

"Let not your heart be troubled, nor let it be afraid (Gospel of St. John 14:27)." My children, trust that GOD will not let us be tempted beyond our strength; along with the temptation will come the help of GOD. Our CHRIST tells us that if they hated ME they will also hate you (Gospel of St. John 15:18). 

If they persecuted and blasphemed and cursed ME, they will also persecute and blaspheme and curse you. And they will do these things to you because they do not know GOD and "they know not what they do (St. Luke 23:43)." We, my children, know GOD, and because we love HIM and are HIS, the world hates us, since it does not agree with HIM. Therefore have courage, my children; we are followers of the ONE WHO was crucified by them; so too we will be crucified by trials and temptations. 

Just as HE was resurrected, we too will be resurrected and glorified together with HIM unto the ages of ages.




Elder Ephraim of Arizona

Όλα από αγάπην ο Θεός τα επιτρέπει

Να απέχης από αμαρτίαν και να προσπαθής να φυλάττης την καθαρότητα. Να εύχεσαι εν πνεύματι ταπεινώσεως και συντετριμμένης καρδίας. Να διώκης κάθε κακόν λογισμόν, που θα προσπαθή να σε μολύνη, επικαλούμενος τον Ιησούν Χριστόν, ο Οποίος αμέσως θα έλθη εις βοήθειάν σου. Εις μαρτύριον θα σου λογισθή η ενόχλησις του σατανά. 

Όλα από αγάπην ο Θεός τα επιτρέπει, ίνα μας παιδαγωγήση, να μάθωμεν την σοφίαν του Θεού, να καταισχυνθή ο πειρασμός και να δοξασθή ο Θεός, ποτέ μην απελπισθής, ποτέ μη χάσης το θάρρος σου, ποτέ μη χάσης την υπομονήν σου, αλλ’ υπόμεινον τα πάντα δια την αγάπην του Θεού, ο Οποίος δι’ ημάς υπέστη σταυρικόν θάνατον. Τον ύβριζαν, Τον έλεγαν δαιμονισμένον και άλλα πολλά, υπέμεινε,δια την ημών σωτηρίαν.
 

Ενθυμού τον θάνατον, αυτόν μνημόνευε δια παντός, ίνα συντρίβεται η καρδία σου και γεννάται πένθος και κατάνυξις και δάκρυα, κατόπιν γίνεται μέσα εις την ψυχήν μία κατάστασις ειρηνική, γαληνιαία και η ψυχή ευρίσκεται εις άλλον κόσμον, μακαριον!


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

Η μετάνοιά σου θα δώση άμετρον χαράν εις τους αγγέλους

Ο Γέροντας γράφει εις κοσμικήν πνευματικήν του κόρη:

Όλα τα έπαθες, κόρη μου, από την αυτοπεποίθησιν, δεν σε ενουθέτουν την ταπείνωσιν και την αυτομεμψίαν; Εις τι εθάρρησες; Ουκ οίδας ότι όστις στηρίζεται με θάρρος εις την καλαμίνην ράβδον, θα σπάση και θα τρυπήση τα χέρια του; Εις τι εθάρρησες λοιπόν; Ουκ οίδας το «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν»; Ουκ οίδας ότι πολλοί πατέρες έπεσαν με το να θαρρήσουν εις τον εαυτόν τους; Ταπεινώσου, μέμφου τον εαυτόν σου, κλάψε, κόρη μου, πλύνον το ένδυμα του γάμου σου. Ο Νυμφίος σου, ο υπέρ τους υιούς των ανθρώπων ωραιότερος, σε καλεί, σε ζητεί, σου έχει την μονήν εις τους ουρανούς έτοιμον.

 Ο Νυμφών πνευματικώς πολυτελέστατος! Άγγελοι διακονούν, μη οκνήσης, ανάστα, λάβε ύδωρ, πλύνε καλώς τα νυμφικά σου, διότι ουκ οίδας πότε ελεύσεται. Ο θάνατος άδηλος, τους πάντας επισκέπτεται, ούτε την στιγμήν δεν γνωρίζομεν. Μετανόησον, ιδέ την πόρνην πως πλένει τους αχράντους πόδας του Δεσπότου, χύνει δάκρυα πολυτιμότερα του μύρου και αυτά επισπούν το θείον έλεος και την συγγνώμην, και ακούει: «Αφέωνταί σου αι αμαρτίαι, πορεύου εις ειρήνην». Μετάνοια, κόρη μου. 

Πρόσπεσον πενθούσα εις τα φοβερά πόδια του Δεσπότου, κλάψε, τσίριζε: «Ήμαρτον, Ιησού μου, δέξαι με μετανοούσαν και σώσόν με. Μη μου παρίδης τα δάκρυα, η χαρά των αγγέλων, μη με βδελυχθής, μη με απορρίψης, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει». Με τέτοια λόγια και πλείονα τούτων ενόχλει τον Χριστόν μας πεπεισμένη ότι θα εύρης τριπλασίαν την αγάπην Του.
Η μετάνοιά σου θα δώση άμετρον χαράν εις τους αγγέλους και έξαλλοι θα αναφωνούν: «Εστάθη, εστάθη, εστάθη», δηλαδή δεν έπεσε τελικώς, αλλά εστάθης κάπου και επιάσθης από την φοράν προς τον κρημνόν και τώρα ανεβαίνεις πάλι.


Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

The Christian struggle is glorious

The Christian struggle is glorious, for the prize is not something ephemeral, but it is eternal glory up in heaven! 

Blessed is he who is wise in GOD, for no account will be demanded of him, and he will not find himself in a difficult position when GOD calls him to give an account for his time on earth.

Elder Ephraim

Be very careful to bear in mind your sins and passions

May the grace of CHRIST be with you, within your soul, my child, to enlighten and increase your love for HIM, so that you may be kept near HIM and not be swept away by the current of worldliness and fall away from GOD and lose your immortal soul, which is more than the entire world. 

The amount of grace that came to you is small; the saints, though, had much grace. In order to increase it, you must humble yourself. If you become proud it will leave, and then you will weep. 

So be very careful to bear in mind your sins and passions, so that vainglory will not sprout in you and drive away the JESUS Prayer.

Elder Ephraim

«Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν»

ΟΜΙΛΙΑ Κ΄
Ἀγαπητά μου παιδιά,

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός στήν παραβολή τῶν ταλάντων ἐκθέτει, παρουσιάζει παραστατικά κι ἀνάγλυφα τίς συνέπειες τῆς μή συγχωρήσεως ὅλων ἐκείνων τῶν σφαλμάτων πού οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι μᾶς ἔκαναν· δηλαδή τί συμβαίνει, ὅταν δέν συγχωροῦμε μέ ὅλη μας τήν καρδιά ἐκείνους πού μᾶς ἔκαναν ὁποιοδήποτε κακό.



Ἡ παραβολή τοῦ Εὐαγγελίου λέει, ὅτι ἕνας βασιλιᾶς θέλησε νά λογαριαστῆ μέ τούς δούλους του, ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους. Μεταξύ τῶν ἄλλων παρουσιάστηκε κι ἕνας δοῦλος πού χρεωστοῦσε στόν κύριό του, τόν βασιλέα, μύρια τάλαντα – ἕνα ἀμύθητο ποσό. Ὁ δοῦλος φυσικά δέν εἶχε νά ἐξοφλήση αὐτό τό τεράστιο ποσό. Τότε ὁ κύριος του, τό ἀφεντικό του, διέταξε νά πουληθῆ ὅ,τι εἶχε καί δέν εἶχε, ἀκόμα καί ἡ γυναίκα του καί τά παιδιά του, γιά νά ἐξοφληθῆ τό χρέος. Ὁ δοῦλος βλέποντας ὅτι καταστρέφεται πλέον διά παντός, χωρίς καμμιά ἐλπίδα ἐξοφλήσεως τοῦ χρέους, ἔπεσε στά πόδια τοῦ κυρίου του. Τόν παρακαλοῦσε νά μακροθυμήση, νά τόν συγχωρήση, καί ὑποσχόταν ὅτι θά προσπαθήση νά ἀποδώση τό ὀφειλόμενο ποσό. Ἔτσι κάνουμε ὅλοι, ὅταν χρεωστοῦμε καί δέν ἔχουμε νά τά δώσουμε.
Ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκείνου, ὅταν εἶδε τήν συντριβή του, ὅταν ἄκουσε τά παρακάλια του καί τίς μεγαλόστομες ὑποσχέσεις του, τόν εὐσπλαχνίσθηκε, τόν λυπήθηκε καί τοῦ χάρισε τό χρέος. Ὅλο τό τεράστιο χρέος τό ἔσβησε! Ἦταν στήν ἐξουσία του, ἦταν πλούσιος καί μποροῦσε νά τό κάνη.



Ὅταν ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἔφυγε ἀπό τά ἀνάκτορα τοῦ βασιλέως, κατά σύμπτωσι συνάντησε ἕνα σύνδουλό του, ἕνα συνάδελφό του, ὁ ὁποῖος τοῦ χρεωστοῦσε μόνον ἑκατό δηνάρια, δηλαδή ἕνα τιποτένιο, μηδαμινό ποσό, περίπου ἑκατό σημερινές δραχμές. Τόν κράτησε καί τόν ἔπνιγε, λέγοντάς του νά ἀποδώση χωρίς ἀναβολή αὐτά πού τοῦ χρωστοῦσε. Ὁ σύνδουλος ἔπεσε στά πόδια του κι ἄρχισε νά τόν παρακαλῆ –ἀκριβῶςμέ τίς ἴδιες λέξεις πού παρακαλοῦσε αὐτός τόν βασιλέα προηγουμένος– νά μακροθυμήση γιά λίγο μέχρι νά τοῦ δώση τό ὀφειλόμενο μικρό ποσό. Ἐκεῖνος ὅμως, ὄχι μόνον δέν μακροθύμησε, ὄχι μόνον δέν τοῦ ἔδωσε προθεσμία, ὄχι μόνον δέν τόν εὐσπλαχνίσθηκε γιά ἕνα τόσο μικρό ποσό –κι ἐνῷ ἦταν ἕνας ἁπλός φτωχός ἄνθρωπος αὐτός ὁ σύνδουλος του– ἀλλά ἀπό ἀσπλαχνία τόν ἔβαλε στήν φυλακή, ἕως ὅτου δώση τίς ἑκατό δραχμές.

Ὅταν οἱ ἄλλοι σύνδουλοι εἶδαν αὐτά πού ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἔκανε στόν σύνδουλό τους καί ὅταν μάλιστα ἔμαθαν ὅτι ὁ κύριος τους μόλις πρό ὀλίγου τοῦ εἶχε χαρίσει τό τεράστιο ποσό πού τοῦ χρεωστοῦσε, λυπήθηκαν πολύ. Ἕνα τόσο σοβαρό γεγονός δέν μποροῦσαν νά τό παραβλέψουν, νά τό ἀφήσουν νά περάση ἔτσι. Παρουσιάστηκαν μπροστά στόν βασιλέα καί τοῦ διηγήθηκαν μέ ἀκρίβεια, ἀλλά καί μέ πόνο ψυχῆς, ὅλα τά συμβάντα, τά τόσο θλιβερά, αὐτῶν τῶν δύο συνδούλων τους. Τότε ὁ κύριος ἐκάλεσε τόν δοῦλο ἐκεῖνο, τόν ἀχάριστο, πού τοῦ εἶχε χαρίσει τό χρέος, καί τοῦ εἶπε: «Δοῦλε πονηρέ, δοῦλε ἀχάριστε καί σκληρέ, ἐγώ σοῦ χάρισα ὅλο τό τεράστιο ἐκεῖνο χρέος σου, μόνο καί μόνο γιατί μέ παρακάλεσες. Δέν ἔπρεπε κι ἐσύ νά εὐσπλαχνισθῆς, νά λυπηθῆς, νά ἐλεήσης, νά συγχωρήσης τόν σύνδουλό σου, τόν φίλο σου, τόν φτωχό αὐτόν ἄνθρωπο, ὅπως κι ἐγώ ὁ κύριός σου ἐλέησα καί συγχώρεσα ἐσένα; Ἀνακαλῶ τό χαριστήριο γράμμα. Παίρνω πίσω τήν ἐξόφλησι, μιά καί φάνηκες τόσο ἀχάριστος. Ἡ θέσι σου εἶναι τώρα στή φυλακή, ἐφ᾿ ὅσον δέν ἔχεις νά τό πληρώσης. Οἱ βασανιστές θά σέ βασανίζουν, ἑως ὅτου ἀποδώσης τό ὀφειλόμενο ποσό κι ἐξοφλήσης τό χρέος σου, δηλαδή αἰώνια».

Συμπέρασμα τῆς Παραβολῆς: Ἔτσι, λέει ὁ Κύριος, καί ὁ Πατέρας μου ὁ Οὐράνιος θά μεταχειρισθῆ ἐσᾶς. Τά ἴδια θά πάθετε καί ὅλοι ἐσεῖς, πού δέν θελήσατε μέ τήν καρδιά σας, νά συγχωρήσετε τόν ἀδελφό σας, γιά ὅλα τά φταιξίματά του, γιά ὅλα ὅσα κακά σᾶς ἔκανε.

Ἡ προειδοποίησις αὐτή τοῦ Κυρίου γιά τό φοβερό, τελικό κι ἀνεπανόρθωτο κατάντημα κάθε χριστιανοῦ πού δέν θέλησε νά συγχωρήση, δηλαδή ἡ αἰώνια καταδίκη του, θά πρέπει νά μᾶς βάλη ὄχι ἁπλῶς σέ ἔννοια, σέ σκέψι, σέ φόβο καί τρόμο, ἀλλά σέ ἀγῶνα. Ἀγῶνα ἐναντίον τῆς ἐκδικητικότητος.


Τί θά ποῦμε; Τί θά ἀπολογηθοῦμε κατά τήν μεγάλη ἐκεῖνη ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ὅταν βίβλοι ἀνοιγήσονται καί θά κριθοῦμε ἐκ τῶν γεγραμμένων ἔργων ἡμῶν ἐν τοῖς βιβλίοις; Ὅταν ὅλα αὐτά τά μικροπράγματα τοῦ κόσμου τούτου, γιά τά ὁποῖα ἐκδικούμεθα καί μαλώνουμε, θά ἔχουν παρέλθει ἀνεπιστρεπτί καί δέν θά μπορέσουμε νά τά διορθώσουμε; Ὅταν τά χρήματα, τά κτήματα, οἱ ἀξιοπρέπειες, οἱ προσβολές, οἱ ὑποτιμήσεις ἐντός εἰσαγωγικῶν καί τά παρόμοια θά ἔχουν περάσει; Ὅταν τά δικά μας πταίσματα θά εἶναι ὁλόκληρη βιβλιοθήκη, ἐνῷ τῶν ἄλλων πρός ἐμᾶς μιά μόνο μικρή σελίδα ἤ ἔστω λίγες σελίδες; Πῶς ὁ Θεός θά διαγράψη ὅλους αὐτούς τούς τόμους μέ τά δικά μας ἁμαρτήματα, ὅταν ἐμεῖς δέν θά ἔχουμε θελήσει μόνο μιά σελίδα νά διαγράψουμε μέ τῶν ἀδελφῶν μας τά πταίσματα;



Τό ὁποιοδήποτε κακό πού μᾶς ἔκανε ὁ ἄλλος, ὁ γείτονας, ὁ ἀδελφός, ὁ συνεργάτης, ὁ συγγενής, δέν εἶναι τόσο μεγάλο, ὅσο μᾶς φαίνεται. Εἶναι παροδικό, δηλαδή καί σ᾿ ὅλη τήν ζωή νά διαρκέση, θά περάση κάποια μέρα. Δέν ἔχει αἰώνια ἰσχύ καί δύναμι καί ὕπαρξι. Τό κακό ὅμως πού κάνουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι στόν ἑαυτό μας, ὅταν δέν συγχωροῦμε, εἶναι χωρίς τέλος. Ἔχει αἰώνια ἰσχύ καί θά τιμωρούμεθα αἰωνίως.



Ἔχουμε λοιπόν νά διαλέξουμε μεταξύ δύο κακῶν. Ἐκείνου πού ὁ ἄλλος μᾶς κάνει καί πού εἶναι παροδικό, κι ἐκείνου πού κάνουμε ἐμεῖς στόν ἑαυτό μας, ὅταν δέν συγχωροῦμε, πού εἶναι αἰώνιο. Τώρα ποιός λογικός ἄνθρωπος θέλει τό κακό του καί μάλιστα τό αἰώνιο; Ξέρουμε ὅτι οἱ παρανοϊκοί εἶναι αὐτοί πού κάνουν κακό στόν ἑαυτό τους, αὐτοί πού ἔχουν πρόβλημα στό μυαλό τους. Οἱ ἀξιολύπητοι αὐτοί ἄνθρωποι, πού ἔχουν χάσει τίς φρένες τους, κόβουν μέ γυαλιά τά χέρια τους, πατοῦν σέ ἀναμμένα κάρβουμα, αὐτοτραυματίζονται, αὐτοκτονοῦν καί τόσα ἄλλα. Ὡστόσο κανείς λογικός δέν κάνει τέτοια πράγματα. Ἐάν λοιπόν τά μικρότερα αὐτά δέν τά κάνουμε, γιατί δέν τά βρίσκουμε λογικά, θά κάνουμε τά ἀπείρως μεγαλύτερα κακά στόν ἑαυτό μας; Θά τόν καταδικάσουμε οἱ ἴδιοι στό αἰώνιο σκοτάδι καί θά τόν στείλουμε νά κάνη συντροφιά μέ τούς δαίμονες, μόνο καί μόνο γιατί δέν θελήσαμε ἀπό ἐγωϊσμό νά διαγράψουμε τά μικροπράγματα πού μᾶς ἔκαναν οἱ ἄλλοι; Θά κάνουμε ἕνα τόσο μεγάλο λάθος;



Ποῦ εἶναι ὅλες οἱ προηγούμενες γενεές, στίς ὁποῖες ἦσαν καί ἄνθρωποι πού ἔφυγαν ἀπό δῶ γιά πάντα, χωρίς νά συγχωρήσουν; Τί κέρδισαν οἱ ἄνθρωποι αὐτοί μέ τήν ἀσυγχωρησία πρός τούς ἄλλους; Δέν θά ἔχουν τώρα πιά μετανοιώσει πικρά, χωρίς ὠφέλεια καί χωρίς διόρθωσι; Βεβαίως. Ἐάν κάποιος δέν τά πιστεύη αὐτά, εἶναι φυσικά ἐλεύθερος νά κάνη ὅ,τι νομίζει. Ἕνας ὅμως πού λέει ὅτι εἶναι Χριστιανός Ὀρθόδοξος καί πιστεύει στόν Θεό καί στό Εὐαγγέλιο, δέν πρέπει νά τοῦ λείπη τό κόκκινο μολύβι. Τί σημαίνει αὐτό;





Στά ἐπίσημα βιβλία τῶν ὑπηρεσιῶν οἱ διαγραφές γίνονται μέ κόκκινο μολύβι. Μέ αὐτό τό μολύβι ὁ καθένας, πού θέλει νά λέγεται Χριστιανός Ὀρθόδοξος, θά διαγράψη ἀπό σήμερα κάθε φταίξιμο τοῦ ἀδελφοῦ του. Ἀδελφός του εἶναι κάθε ἄνθρωπος, γνωστός καί ἄγνωστος, ὀρθόδοξος καί μή.



Τό μολύβι αὐτό θά τοῦ χρησιμεύση, ὅταν πλέον φύγη ἀπό τόν κόσμο αὐτόν, σάν κλειδί, πού θά ἀνοίξη τήν πόρτα τοῦ Παραδείσου. Δηλαδή, ἐάν δέν τά διαγράψη μ᾿ αὐτό τό μολύβι τό κόκκινο, δέν μπορεῖ νά ἀνοίξη τόν Παράδεισο. Θά βάλει τό μολύβι τό κόκκινο ἐπάνω στήν κλειδαριά τῆς πόρτας τοῦ Παραδείδου καί θά ἀνοίξη. Μέ τό νά πῆ: «Θεός συγχωρήσοι σε» καί κάνοντας προσευχή γιά τόν ἀδελφό, ὁ Παράδεισος ἄνοιξε!



Οἱ πέντε μωρές παρθένες χτύπαγαν ἄδικα τήν πόρτα τοῦ Παραδείσου τήν νύχτα ἐκείνη. Ἔμειναν ὅμως ἔξω στό σκοτάδι. Γιατί; Διότι δέν εἶχαν δείξει ἔλεος συμπάθεια, συγχωρητικότητα. Δέν εἶχαν οὔτε λάδι πού μαλακώνει τίς πληγές, οὔτε κόκκινο μολύβι πού σβήνει τά πταίσματα τῶν ἄλλων κι ἀνοίγει τόν νυμφῶνα, ἀνοίγει τόν Παράδεισο, ἀνοίγει τήν πύλη τῆς Ἄνω Ἱερουσαλήμ. Ναί, ἔμειναν ἔξω δυστυχῶς· καί ἔξω ἦταν σκοτάδι, πολύ σκοτάδι, κόλασις. Ἦταν νύχτα ἀσέληνη χωρίς φεγγάρι, παγερή νύχτα χωρίς θερμότητα.



Οἱ φρόνιμες ὅμως, αὐτές πού εἶχαν σώφρονα νοῦ καί σκέψι καί κυβέρνησι, μπήκανε στόν νυμφῶνα, μπήκανε στόν Παράδεισο καί στήν αἰώνια ζωή τοῦ φωτός. Εἴχανε λάδι, εἴχανε τήν καλοσύνη, τήν ἀγάπη, πού δέν ἐκδικεῖται, ἀλλά συγχωρεῖ ὅλους καί ὅλα.



Ἀπό ἐμᾶς ἐξαρτᾶται νά καθορίσουμε ἀπό τώρα τήν θέσι μας. Ἀπό ἐμᾶς ἐξαρτᾶται, ἐάν θά μποῦμε στόν νυμφῶνα μέ τίς φρόνιμες παρθένες ἤ θά μείνουμε ἔξω στό σκοτάδι τῆς παγερῆς νύχτας μέ τίς μωρές. Ἐφ᾿ ὅσον ἀκόμη εὑρισκόμεθα στήν ζωή αὐτή, ἐφ᾿ ὅσον ἡ αὐλαία τοῦ θεάτρου τοῦ παρόντος κόσμου δέν ἔπεσε καί τό νῆμα τῆς ζωῆς μας δέν κόπηκε, μποροῦμε νά συγχωρέσουμε. Μποροῦμε νά πάρουμε τήν ἡρωϊκή ἀπόφασι τοῦ « ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν».



Κατά τήν Κυριακή προσευχή (τό «Πάτερ ἡμῶν»), πού μᾶς δίδαξε ὁ Κύριος, μέ τήν ὁποία προσευχόμεθα κάθε μέρα, σέ κάθε ἀκολουθία καί κάθε Κυριακή, λέμε στόν Θεό· «Συγχώρησέ με, Θεέ μου, ὅπως κι ἐγώ συγχωρῶ». Ὅταν ὅμως δέν συγχωροῦμε, Τοῦ λέμε ψέμματα. Ψευδόμεθα κάθε φορά, πού προσευχόμεθα μέ τό «Πάτερ ἡμῶν», διότι, ἐφ᾿ ὅσον δέν συγχωροῦμε τούς ἄλλους, ἀπαιτοῦμε συγχώρησι ἀπό τόν Θεό. Νά συγχωροῦμε, ὁπότε κι ὁ Θεός θά μᾶς συγχωρέση. Στήν προσευχή μας νά ζητοῦμε πρῶτα νά συγχωρέση ὁ Θεός ὅλους ἐκείνους πού μᾶς ἔκαναν κακό, νά συγχωρέση ὅλων τῶν ἀνθρώπων τίς ἁμαρτίες, καί μετά νά παρακαλοῦμε νά συγχωρέση κι ἐμᾶς, πού Τοῦ φταίξαμε δυστυχῶς πολύ περισσότερο.



Κάποτε, γράφει τό Γεροντικό, ἕνας ἀδελφός, ἕνας νεώτερος μοναχός πῆγε σ᾿ ἕνα Γέροντα πνευματικό καί τοῦ εἶπε:
Κάποιος ἄνθρωπος κλέπτης γυρνᾶ καί κλέβει τίς καλύβες τῶν Πατέρων. Ἔκλεψε καί τά δικά μου, τό παξιμάδι καί τά ἐλάχιστα τρόφιμα πού εἶχα. Σκέφτομαι, πῆρα τήν ἀπόφασι νά τόν καταγγείλω στό δικαστήριο γιά νά συμμορφωθῆ, νά σταματήση τήν ἁμαρτία, νά πληρώση κι ἔτσι νά τοῦ γίνη καλό μάθημα.



Ὁ Γέροντας ὅμως ὁ πνευματικός τόν συμβούλευε καί τοῦ ἔλεγε:



Ὄχι, παιδί μου, μήν τό κάνης αὐτό, μήν τόν πᾶς στόν δικαστή, μήν τόν καταγγείλης – ἄνθρωπος εἶναι, συγχώρεσέ τον· κάνε προσευχή νά τόν φωτίση ὁ Θεός νά ἀφήση τήν κλεψιά.
Ὄχι, Γέροντα, αὐτός δέν συμμορφώνται, ἔχει πάρα πολύ καιρό πού τό κάνει αὐτό. Ἄν δέ τιμωρηθῆ, θά συνεχίση, ὁπότε τοῦ κάνουμε κακό.
Ὄχι, παιδί μου, δέν πρέπει νά τόν καταγγείλης· ὄχι στόν δικαστή. Στόν Θεό ἄφησε τήν ὑπόθεσι.



Ὁ νεώτερος στηριζόμενος στήν ἄποψί του δέν ὑποχωροῦσε. Τότε ὁ Γέροντας τοῦ λέει:



Ἐφ᾿ ὅσον τὄχεις ἀποφασίσει, πᾶμε νά κάνουμε προσευχή, νά πάη καλά ἡ δουλειά σου.

Ὅταν γονάτισαν γιά προσευχή ἄρχισε ὁ Πνευματικός νά λέη τό «Πάτερ ἡμῶν». Ὅταν ἔφτασε στό σημεῖο: «καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν», εἶπε ὁ Γέροντας:

Κύριε μήν μᾶς ἀφήνης τά ἁμαρτήματά μας, διότι κι ἐμεῖς δέν ἀφήνουμε τά ἁμαρτήματα τῶν ἀδελφῶν μας, πού μᾶς ὀφείλουν.
Πάτερ, κάνετε λάθος, δέν εἶναι ἔτσι τό «Πάτερ ἡμῶν».
Ἐφ᾿ ὅσον θά πᾶς στόν δικαστή νά καταγγείλης τόν ἀδελφό πού ἁμάρτησε, αὐτό τό «Πάτερ ἡμῶν», θά ποῦμε.

Ὁ ἀδελφός κατάλαβε, ὅτι εἶχε λάθος στήν ἄποψί του, ζήτησε συγγνώμη κι ἔτσι ὑποχώρησε καί δέν κατήγγειλε τόν πταίσαντα ἀδελφό του.

Αὐτή ἡ διήγησις εἶναι τόσο πολύ διδακτική, εἶναι τόσο πολύ ὠφέλιμη, πού ἄν συνειδητοποιήσουμε τήν ἔννοια καί τήν οὐσία της, εἶναι πάρα πολύ εὔκολο νά ἀγωνισθοῦμε, γιά νά ἔχουμε παρρησία στόν Θεό, παρρησία στήν προσευχή. Ὅταν θά συγχωροῦμε ἀφειδῶς, πλούσια κάθε ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔκανε κακό, θά ἔχουμε τό θάρρος, θά ἔχουμε τήν παρρησία, νά ζητήσουμε τήν αἰώνια συγγνώμη μας κι ἔτσι νά βρεθοῦμε μετά τῶν σωζομένων δούλων τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!
Ἀπό τό βιβλίο: “ Ἡ τέχνη τῆς σωτηρίας”


Γέροντος Ἐφραίμ Φιλοθεΐτου( Αριζόνας) Ἔκδοσεις Ἱερᾶς Μονῆς Φιλοθέου Ἅγιον Ὄρος
Τόμος α΄
Κεντρική διάθεση:
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»

The remembrance of GOD is an all-powerful weapon

The remembrance of GOD is an all-powerful weapon, a mighty suit of armor against satan and the various sins. When the mind ceases to remember GOD and meditate upon divine things, man is overcome by negligence, indolence, forgetfulness, and then by evil desires! If you see your mind rushing towards the world, know that your soul lacks divine consolation, which is why it turns to the world for consolation. 

When a person's soul is warm towards GOD, he is enlightened and feels compunction, and it is impossible for his mind to incline towards the world at the same time. The soul inclines towards the world when it is united, in a sense, with GOD.



Elder Ephraim

Do not be disheartened; do not lose courage

Do not be disheartened; do not lose courage. Sometimes the holy nurse -- the grace of GOD -- leaves us, and we fall into ridiculous and indecent thoughts, and sometimes even words, so that we might be humbled and not think highly of ourselves, but rather become aware of our weakness, that we are unable to do any good without the grace of GOD.

Elder Ephraim

Man is easily corrupted

Man is easily corrupted; he falls easily; he is changeable, mutable, prone to fall. GOD knows this because HE formed us. HE made us human. But HE also gave us the grace to repent; HE has given us the power to arise. Why didn't you do this? When HE reproves you through your conscience and exhorts you through the Scriptures to repent, and you do not do so, then the condemnation and punishment begin.

Elder Ephraim

Elder Ephraim's monasteries in North America

1. Holy Monastery of the Nativity of the Theotokos Abbess Theophano 121 St. Elias Lane Saxonburg, PA 16056 USA Tel: (724) 352-3999 Fax: (724) 352-5822	2. Holy Monastery of St. Kosmas Aitolos Abbess Alexia 14155 Caledon King Town Line Rd. South Bolton, Ont. L7E 5R7 CANADA Tel: (905) 859-2474 Fax: (905) 859-2505 Web Site
3. Holy Monastery of Panagia Parigoritissa Abbess Thekla 827 Chemin de la Carriere Brownsburg (Chatham), Quebec, J8G 1K7 CANADA Tel: (450) 533-4313 Fax: (450) 533-1169 Web Site	4. Holy Monastery of St. John Chrysostomos Abbess Melanie 4600 93rd Street Pleasant Prairie, WI 53158 USA Tel: (262) 694-9850 Fax: (262) 697-1581 Web Site
5. Holy Protection Monastery Abbess Olympiada 1 St. Joseph's Way White Haven, PA 18661 USA Tel: (570) 443-2220 Fax: (570) 443-9167 Web Site	6. Holy Monastery of the Theotokos, the Life-Giving Spring Abbess Markella P.O. Box 549 Dunlap, CA 93621 USA Tel: (559) 338-3110 Fax: (559) 338-3101
7. Holy Monastery of St. John the Forerunner Abbess Efpraxia 5 Timmer Lane Goldendale, WA 98620 USA Tel: (509)-773-7141 Fax: (509) 773-4131 Web Site	8. Holy Monastery of St. Anthony Archimandrite Paisios 4784 N. St. Joseph's Way Florence, AZ 85132 Tel: 520-868-3188 Fax: 520-868-3088 Web Site
9. Holy Archangels' Monastery Archimandrite Dositheos P.O. Box 422 Kendalia, TX 78027 USA Tel: (830) 833-2793 Fax: (830) 833-2231 Web Site	10. Holy Monastery of Panagia Vlahernon Monk Modestos 12600 West Hwy. 318 Williston, FL 32696 Tel: (352) 591-1716 Fax: (352) 591-1719 Web Site
11. Annunciation Monastery Abbess Agapia 13486 N.W. Hwy. 225 Reddick, FL 32686 USA Tel: (352) 591-1803 Fax: (352) 591-2083 Web Site	12. Holy Trinity Monastery Hieromonk Joseph 125 Sturdevant Rd. Smith Creek, MI 48061 USA Tel: (810) 367-8134 Fax: (810) 367-6344
13. Holy Monastery of Panagia Prousiotissa Abbess Agne 404 Warner Road Troy, NC 27371 USA Tel: (910) 572-3331 Fax: (910) 572-4176 Web Site	14. Panagia Pammakaristou Hieromonk Nektarios 1631 Creasey Rd. Lawsonville, NC 27032 USA Tel: (336) 593-9760 Fax: (336) 593-9767
15. Holy Monastery of St. Nektarios Hieromonk Joseph 100 Lake Anawanda Rd. Roscoe, NY 12776 USA Tel: (607) 498-5285 Fax: (607) 498-5468 Web Site	16. Holy Transfiguration Monastery Abbot Akakios 17906 Rt. 173 Harvard, IL 60033 USA Tel: (815) 943-3588 Fax: (815) 943-3878 Web Site
17. Holy Monastery of St. Paraskevi Abbess Paraskevi 6855 Little York Lane Washington, TX 77880 USA Tel: (936) 878-2390 Fax: (936) 878-2630 Web Site

Ορθοδοξία και αιρέσεις

Walk through the desert- St Anthony's Greek Orthodox Monastery

Συγνώμη και συγχώρεση

Περί κολάσεως

Περι Αγάπη

Να λέγωμεν συνεχώς την ευχήν, είτε με το νουν, είτε με το στόμα

Να λέγωμεν συνεχώς την ευχήν, είτε με το νουν, είτε με το στόμα. Η ευχή, το παντοδύναμον όπλον δεν αφήνει την αμαρτία να εισέλθει. 

Ο διάβολος καίεται από το όνομα του Ιησού Χριστού, δια τούτο πασχίζει με κάθε τρόπον να σταματήσει την ευχή.


Γέροντας Εφραίμ

Pilgrimage to St Anthony's Greek Orthodox Monastery, Florence, Arizona

Compel yourselves in the Jesus Prayer

Compel yourselves in the Jesus Prayer: this will become everything to you -- food and drink and clothing and light and consolation and spiritual life. This prayer becomes everything for him who possesses it. Without it, the emptiness of the soul cannot be satisfied. 

Do you want to love Christ? Long for the Prayer and embrace humility, and then you will realize that the Kingdom of God is within us.

Elder Ephraim of Arizona

Η Αξία της Θεοτόκου

Steadfast Spiritual Growth

  "The faster you acquire a virtue, the easier it is lost. The more slowly and laboriously you acquire it, the more steadfastly it remains; just like that squash plant that grew tall and said to the cypress tree, "See how much I've grown in just a few days! You've been here for so many years and haven't grown much at all!" "Yes," said the cypress tree, "but you still haven't seen storms, heat waves, and cold spells!" And after a little while, the squash plant dried up, while the cypress tree remained where it was.

"This is also how a spiritual man is. Both during a storm and during times of peace he remains the same. Why? Because the long period of time has created stability. When he first renounced the world, his spiritual condition was unstable, but with time, the grace of God gradually worked out his salvation and freedom from the passions. Thus, a person needs to force himself today, and the grace of God will start acting by itself tomorrow. Then you will not need to force yourselves to have good thoughts; the grace that remains within you is what brings them to your mind without your effort. Then you will see great mysteries! You will have a feeling, so to speak, of the remembrance of death, or of another beneficial recollection.

 When you wake up and are still opening your eyes, instead of feeling sleepy, you will have progressed; you will have already passed through the entire mystery of theoria and will say, "But how does this thing happen, since I am still getting up? How does this thing happen?" All the same, the grace of God acts by itself---it is the result of a long-standing habit.

"The same thing happens with sin: whether awake or sleeping, a sinful man constantly thinks about evil. When sin is helped by a bad habit and by the devil, it becomes a constant evil. Likewise with good; a good habit assisted by the grace of God becomes second nature to him."
 
Elder Ephraim Arizona

source

Μας περιμένει δικαστήριον και Κριτής

Ας μη χάνωμεν τον καιρόν μάταια, βιαστών η βασιλεία των ουρανών, μνημονεύετε την έξοδον των ψυχών μας, την τελευταίαν ώραν και στιγμήν του δύσκολου χωρισμού. Ενθυμηθήτε πως έρχονται οι δαίμονες την υστάτην ώραν και ζητούν να αρπάσουν την δόλιαν ψυχήν και να την οδηγήσουν εις τον Άδην. Ω, τι οδύνη! Τι πόνος ψυχής! Οποίους αναστεναγμούς αφήνει η ψυχή τότε! Οίμοι, εις ποίαν θλιβεράν κατάστασιν ευρίσκεται εις εκείνας τας στιγμάς! Πόσας υποσχέσεις θα δίδη εις τον Θεόν ότι θα αλλάξη ζωήν, θα βαδίση της μετανοίας και του αγώνος τον δρόμον, αρκεί να μην αποθάνη! Όλοι μας θα φθάσωμεν εις αυτήν την ώραν και θα συναντήσωμεν τα ανωτέρω και ασυγκρίτως περισσότερα και θα υποσχεθώμεν πολύ εντονώτερον της μετανοίας και του αγώνος τον δρόμον. Ας φαντασθώμεν, ότι ο Θεός ήκουσε την αίτησίν μας. Τώρα τι απομένει; Να εκτελέσωμεν τα υποσχεθέντα, μετάνοιαν αληθινήν και αγώνα γύρω από την διόρθωσιν της ψυχής μας. Ιδού και ο κατάλληλος καιρός δια μετάνοιαν και αγώνα. Σιγά-σιγά συντέμνεται ο χρόνος της ζωής και οδηγούμεθα χωρίς καν να το εννοήσωμεν εις το τέρμα και τον τάφον! Μας περιμένει δικαστήριον και Κριτής, επίσης και βιβλία έχοντα γεγραμμένας τας πράξεις εκάστου. Και τις δύναται εκφυγείν τα τοιαύτα; Ουδείς. Άπαντες παραστησόμεθα τω βήματι του Χριστού, γυμνοί και τετραχηλισμένοι, αποδούναι έκαστος λόγον δια τα πεπραγμένα έργα και λόγους και σκέψεις. Ταύτα και πλείονα τούτων ας μνημονεύωμεν νυκτός και ημέρας, ίνα οδηγήσωμεν τας ψυχάς μας εις το πένθος και τα δάκρυα!

Struggling with Temptation

Do not lose courage in the struggle, our Christ is invisibly standing by, observing the struggle of each one of us.


Therefore, struggle patiently, call out the name of our Jesus, so that it may be implanted within your hearts and so that you may become rich in the grace of God.


Struggle to acquire a pure intellect, so that you may feel the grace of the Holy Resurrection.

Counsels from the Holy Mountain

Elder Ephraim of Arizona

Ο πλούσιος από το Ντητρόιτ κι ένα όραμα του Γέροντος Εφραίμ ( π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος )

O π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος διηγείται...
Όταν τον Φεβρουάριο, πήγα στην Αμερική στην Αριζόνα, και είδα το γέροντά μου, μου έκανε μια ερώτηση, μου είπε «προσφέρεις πενήντα χρόνια τον λόγο του Θεού, και από ότι ξέρω από την πρώτη μέρα που έγινες διάκονος, άρχισες να κάνεις κηρύγματα εις την Νέα Μηχανιώνα. Και τα συνεχίζεις μέχρι σήμερα, πενήντα ολόκληρα χρόνια. Έγραψες και βιβλία πολύ ωφέλιμα. Μπορεί να έσωσες και εκατό χιλιάδες ψυχές και διακόσιες. Συ όμως, θα σωθείς ή θα κολασθείς;» Θέλετε να το επαναλάβω; Τον κοίταξα με βουβό το στόμα και το επαναλαμβάνει «παπά μου, συ θα σωθείς ή θα κολασθείς;»

Πριν από χρόνια, μου είπε, πήγα στο Ντητρόιτ, και κει με κάλεσαν σ’ ένα σπίτι να εξομολογήσω έναν ογδοντάχρονο, ο οποίος δεν ήθελε εξομολόγηση στην ουσία, αλλά ήθελε να του κάνω ερμηνεία ενός ονείρου που είδε. Εγώ άρπαξα όμως την ευκαιρία, και από το όνειρο έβγαλα την εξομολόγηση. Και είπε, και είπε, και είπε αυτός ο ογδοντάχρονος άνθρωπος, πολλές και φοβερές αμαρτίες, ακατανόμαστες, που δεν μπορούμε ούτε καν να τις ονομάσουμε, στις εξωτερικές μας συζητήσεις, λέει, όχι μέσ’ την εκκλησία, ούτε έξω καν. Τόσο φοβερές ήταν αυτές οι αμαρτίες. Προσπάθησα λοιπόν να του βάλω μέσα, τη συναίσθηση της βαρύτητος της αμαρτίας, και ότι αύριο μεθαύριο, είτε του αρέσει είτε δεν του αρέσει, είτε το θέλει είτε δεν το θέλει θα βρεθεί μπροστά στην Κρίσιν του Αγίου Θεού.

Και τότε εκείνος ο άνθρωπος, κάτω απ’ τη χάρη του Αγίου Θεού, ως άλλος ληστής, είπε «Θεέ μου, συγχώρεσέ με τον αμαρτωλόν», δεν είπε «Μνήσθητί μου Κύριε όταν έρθεις εν τη βασιλεία Σου», είπε «Θεέ μου συγχώρεσέ με τον αμαρτωλόν», αυτό είπε, και άρχισε να κλαίει, και να κλαίει, και να κλαίει, και να κλαίει … Μισή ώρα, μια ώρα, μιάμιση ώρα, δύο ώρες… και ’γω καθόμουν και έκλαιγα μαζί του.

Του διάβασα τη συγχωρητική ευχή, και έφυγα. Αυτός κάλεσε όλους τους δικούς του, και είπε πόσο ανάλαφρος ένοιωθε, γιατί ήταν και πολύ γεμάτος. Πάμπλουτος εν τω μεταξύ, με εκατομμύρια εκατομμυρίων χρημάτων, και άρχισε να αγκαλιάζει όλους και το υπηρετικό προσωπικό, και να θέλει να χορεύει τους Ελληνικούς χορούς από την χαρά του την πολλή, γιατί ξελάφρωσε, πέταξε όλη τη σαβούρα του, και την πήρε ο Σταυρός του Κυρίου, και χαρά, χαρά, χαρά, «πετάω σαν άγγελος, νοιώθω νάχω φτερά, νοιώθω νάχω φτερά», και έψαλλε ό,τι θυμόταν απ’ την πατρίδα του, μικρό παιδί, γιατί ήτο Ελληνοαμερικανός.

…Και από τα πολλά πηδήματα και την πολλή του τη χαρά, αισθάνθηκε κούραση, λέει, «Ας ξαπλώσω παιδιά μου λίγο τώρα, πέντε λεπτά έτσι, να ξεκουραστώ. Θεέ μου σ’ ευχαριστώ, που δέχτηκες εμένα τον αμαρτωλό, Σ’ ευχαριστώ, σ’ ευχαριστώ, σ’ ευχαριστώ», και πέθανε.

Θάνατος οσιακός, όπως αυτού του ανθρώπου, που ήταν απάνω στο Σταυρό του κακούργου.


Ένα όραμα του γέροντα Εφραίμ



Κάποτε ο γέροντάς μου, ο πατήρ Εφραίμ, είδε το εξής φοβερόν όραμα. Βρέθηκα, μας διηγείται, όπως μας το διηγείται, -μας το έχει διηγηθεί πέντε δέκα φορές μέχρι τώρα,- σε ένα απέραντο τόπο, όπου υπήρχαν χιλιάδες χιλιάδων άνθρωποι, πάσης ηλικίας και φύλου. Και μπροστά σ’ αυτό το πλήθος, στεκόμουν και γώ. Απέναντι από μένα βρισκόταν ένας γίγαντας, ένας δαιμόνιος άνθρωπος, ένας φοβερός κατήγορος, έτοιμος να κατηγορήσει, και να τους καταδικάσει όλους, με επιχειρήματα σατανικά. Επιχειρήματα που του έδιδε αυτό το πλήθος. Το αξιοπερίεργον λοιπόν ήτο, ότι όλο αυτό το πλήθος, ήταν βουβό, είχαν μεν όλοι στόματα, όπως και μάτια και τα λοιπά και πρόσωπο, αλλά το στόμα τους ήταν κλειστό. Ήταν όλοι τους μουγγοί. Διότι όλοι τους ήσαν αναπολόγητοι σ’ αυτή την κρίση που γινόταν, σ’ αυτό το δικαστήριο. Και τώρα τι θα γίνει; Τι πρέπει να κάνω εγώ; Και αμέσως του λέγω θαρρετά. Ο γέροντας, λέει θαρρετά, στον δαιμόνιο αυτόν άνθρωπο. Δεν μπορείς να τους καταδικάζεις όλους αυτούς τους ανθρώπους εσύ, επειδή συ έτσι το θέλεις! Εκεί τότε εκείνο το φοβερό δαιμόνιο, άρχισε να κατηγορεί τον καθέναν χωριστά, για τα αμαρτήματά του. Και πρώτον, διότι δεν είχε κανείς μετάνοια. Το επαναλαμβάνω σε όλους. Δεν είχε κανείς μετάνοια! Δεύτερον, τρίτον, τέταρτον, πέμπτο, έκτο, έβδομο, όγδοο, ένατο, δέκατο, θα απαριθμήσω μερικά απ’ αυτά. Ο ένας ήταν κλέπτης. Ο άλλος, μέρα νύχτα έλεγε ψέματα. Ο άλλος ήταν υπερήφανος. Και για να μη λέω ο άλλος, ο άλλος, λέω, εγωιστής, κενόδοξος, πόρνος, μοιχός, παιδεραστής, ομοφυλόφιλος, φονιάς, πατροκτόνος, μητροκτόνος, εκτρώσεις, αρσενοκοιτία, μέθυσοι χαρτοπαίκτες, λίδοροι, μαλακοί, δειλοί, φιλάργυροι, οργίλοι, θυμώδεις, κατακριτές, κουτσομπόληδες, αργολόγοι, αιμομίχτες, φθονεροί, ζηλιάρηδες, άδικοι, άρπαγες, δόλιοι, πονηροί, χωρίς προσευχή, χωρίς εκκλησιασμό, χωρίς εξομολόγηση και μετάνοια, χωρίς Θεία Κοινωνία, ανελεήμονες, άσπλαχνοι, άστοργοι, ασεβείς προς τους γονείς και μεγαλυτέρους, κακούργοι, αναρχικοί, ανήθικοι, αργόσχολοι, σκληροτράχηλοι, αγνώμονες, αχάριστοι, θέλετε να πω και άλλα; Και γώ, λέει ο γέροντας, τους υπερασπιζόμουν όλους αυτούς. Να τι κάνει το κομποσχοινάκι σας! Α, πούντα; Να τι κάνει η προσευχή. Να τι κάνει η αγιασμένη ζωή, να τι κάνει η παρρησία προς το Θεό! Υπερασπίζεσαι τον άνθρωπο που είναι αμετανόητος. Και τους παίρνεις φώς! Και θείον φόβον! Για να έρθει στη μετάνοια ! Και όμως αυτός τους καταδίκαζε, με βάση την Αγία Γραφή διότι όλες αυτές οι αμαρτίες που ανέφερα, είναι όντως γραμμένες, σε ολόκληρη την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη και στο Ευαγγέλιο. Και συνεχίζει ο γέροντας: Κι όμως εγώ τους υπερασπιζόμουν όλους αυτούς, επικαλούμενος την ευσπλαχνία του Θεού, την άκρα μακροθυμία Του και το έλεός Του. Όχι, φώναζε αυτός, θα καταδικαστούν όλοι τους, στους αιώνας των αιώνων, διότι δεν είχαν μετάνοια ειλικρινή, θείον φόβον, αγάπη, μυστήρια, προσευχή, ελεημοσύνη, θεία μυστήρια, και δε συγχωρούσε ο ένας τον άλλον. Και άμα ξέρετε, θυμώσουμε λιγάκι, κατεβάζουμε μια μούρη μέχρι κει κάτω, έτσι, μέχρι κει κάτω πάει η μούρη μας. Ιδίως μεταξύ των συζύγων. Μη παρεξηγείται κανένας. Και μεταξύ φίλων, και μεταξύ συνεργατών, και μεταξύ γειτόνων, και μεταξύ παπάδων, και μεταξύ δεσποτάδων, και μεταξύ μοναχών, και μεταξύ όλων ημών. Έβλεπα αυτούς τους ανθρώπους μουγκούς και βουβούς, και τους λυπόμουνα κατάβαθα. Δεμένες οι γλώσσες τους. Κλειστά τα στόματά τους. Και όμως εγώ δεν σταματούσα να αντιμάχομαι, -προσέξτε τώρα με τι αντιμάχομαι,- όχι εγώ, ο γέροντας. Με νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, μετάνοιες, κομποσχοίνι, ελεημοσύνη, εγκράτεια, δάκρυα παρακλητικά προς τον φιλάνθρωπον Κύριον, και Σωτήρα ημών Ιησούν Χριστόν και την Παναγία Μητέρα Του. Και ενώ συνεχώς μαχόμουν μαζί του, λέγοντας αυτός τα δικά του, και ’γω αντιλέγοντας, υπερασπιζόμενος όλους αυτούς, ακριβώς τότε, από τις πολλές φορές, που έλεγε κείνος και έλεγε και ο γέροντας, ήλθε εις εαυτόν. Και ερχόμενος εις εαυτόν, είπα. «Και τώρα τι γίνεται; Παναγία μου φώναξα μέσα στο κελί μου, Χριστέ μου, σε τι μέρες ζούμε; Χάνονται εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ψυχές. Χριστέ μου, πού πάμε; Πού πάμε; Πού πάμε;

Η ώρα του θανάτου έρχεται, οι άνθρωποι και μείς μαζί τους περπατάμε αδιάφοροι. Μας κατέλαβε όλους μια απέραντη πνευματική νάρκη και ραθυμία. Ούτε πίστις, ούτε Θεός, ούτε αγάπη, ούτε έλεος προς τον πλησίον, ούτε συμμετοχή στα άγια μυστήρια, ούτε προσευχή, ούτε μετάνοια, ούτε δάκρυα. Πώς θα σώσουμε; Πώς;